Tôi xin giới thiệu với quý bạn tập thơ nhạc Một Thoáng Trong Mơ của Nguyễn Tấn Hưng. Thơ nhạc vốn là nghề tay trái của anh trong lãnh vực văn học nghệ thuật. Nghề tay trái , đó chỉ là một cách nói, bởi vì anh ít sáng tác thơ nhạc mà thường viết văn xuôi như truyện ngắn, truyện dài, bút chiến, tiểu luận, và viết bạt cho các tác phẩm của các văn hữu của anh.

     Dù vậy, con người thơ và con người nhạc của anh vẫn có những kẽ hở của thời gian để vươn vai đứng dậy, chững chạc và tự tin, tung ra các chiêu thức ngoạn mục.

     Tập thơ nhạc Một Thoáng Trong Mơ được nhà thơ Hà Huyền Chi viết lời giới thiệu, nhận xét rất cảm thông và cũng rất đứng đắn như sau:

     Cảm tưởng như giữa thơ và văn của Nguyễn Tấn Hưng đã có chung một tâm thể, một lối nhìn, một cách diễn đạt. Dường như thơ, trong quan niệm của Hưng chỉ là một thể loại văn vần. Mỗi bài thơ là một tiểu truyện, dàn trải theo khuôn nếp riêng. Không có những câu thúc về thể thức, ném đi những quy luật âm ngữ, bằng trắc.

     Tập thơ có tám bản nhạc của Nguyễn Tấn Hưng được nhạc sĩ dương cầm Linh Phương soạn hòa âm rất công phu như: Chờ (có thêm lời Anh ngữ), Hè Nhớ, Mưa Thu, Ðổi Ðời, Tình Muộn, Tiễn Anh Về Biên Khu, Biên Khu Chiều Gió Lộng, Anh Ra Ði Nơi Này Ðã Chết và một bản nhạc Hóa Thân , thơ của tác giả được Phan Ni Tấn phổ nhạc.

     Nhạc của Hưng không hẳn liệt vào nhạc thính phòng quý phái, nhưng nó không nghèo nàn âm điệu như loại nhạc dân ca Bole'ro đã từng làm say lòng lớp quần chúng có thị hiếu thấp kém. Dù có những bản theo thể điệu Valse , hay Tango , hay Fox Moderato , nhưng chúng không lọt vào loại nhạc vũ trường. Ý nhạc thanh thoát đã làm cho chúng nó có dáng dấp nhạc thính phòng, nhất là những bản theo thể điệu Boston .

     Thơ của Nguyễn Tấn Hưng có những câu đầy ngôn ngữ rất thi ca, tức là những ngôn ngữ chỉ dành để cấu trúc cho thơ. Chẳng hạn:

     Tuyết thay mây phủ lưng đèo
     Thoảng nghe tiếng suối chảy theo sườn đồi
     Cội nguồn một chiếc lá rơi
     Chim bay về xứ đứng ngồi không yên

     (trích trong bài Cửa Sổ , trang 31)

     hoặc:

     Môi tim êm ả lời ru
     Nhặt khoan tiếng vọng sương mù bủa vây
     Môi đa tình thoáng ngất ngây
     Nụ hôn trăng gió chợt bay vào hồn...

     (trích trong bài Giấc Mộng Hồng , trang 77)

     Nguyễn Tấn Hưng sử dụng linh hồn ca dao rất thiện nghệ. Anh thường đưa tình ý, nhạc điệu ca dao vào những câu lục bát một cách hồn nhiên, thi vị:

     Tưởng rằng rau sắng Chùa Hương
     Ai dè mướp đắng bên đường gửi sang
     Tưởng đâu là lầu Ông Hoàng
     Ai dè mộng vỡ tan hoang mấy tòa...

     (trích bài hát nói Tri Âm Thời Ðại , trang 90)

     hoặc:

     Xa em độ vẳng tiếng ve
     Không thời gian đó ai dè là đây
     Phượng xin em thắm hè này
     Cho anh gửi nhớ vơi đầy tiếng thơ
     Mây xanh lơ, gió lẳng lơ
     Ve than thở gọi nhện chờ mối ai
     Tình xưa nghĩa cũ còn dài
     Thương em thấy cảnh nhớ hoài ngàn năm

     (trích bài Hè Nhớ , trang 31)

     Một Thoáng Trong Mơ đối với người thơ, nhưng lại gieo một mối cảm hoài sâu sắc, đậm đà, dằng dặc vào tâm hồn người đọc qua rất nhiều bài hoài hương, qua những bài hoài cảm thân phận lưu vong, qua những bài tự trào, qua những thắc mắc về siêu hình về cuộc đời phù ảo. Hướng đi của thơ anh có nhiều lối rẽ ngoạn mục, với đủ mọi thể thơ từ lục bát, song thất lục bát, ngũ ngôn, lục ngôn, thất ngôn, tám chữ, thất ngôn bát cú, tự do, hát nói, hài cú và cả tiếng Anh, đã đem lại cõi thơ anh nhiều màu sắc và đa dạng.

     Những bài hoài hương đặc sắc là Huế trang 53:

     Bạn hỏi chiều nay dạo phố chăng?
     Phú Văn Lâu, Bạch Hổ, Cửa Ngăn
     Tóc thề gió nhẹ vương vào mắt
     Choàng tay khẽ vuốt, em nói răng?

     Thơ quê hương của Nguyễn Tấn Hưng vốn có những hình ảnh rất gần gũi, rất thân thương, chẳng hạn như:

     Nhớ về quê ngoại mà thương
     Có cây mít ngọt như đường thoảng thơm
     Bên hè vung ngọn cây rơm
     Hương mùa lúa chín chén cơm trắng ngần

     (trích bài Tâm Sự Kẻ Ra Ði , trang 52)

     Bài thơ Về Mỹ Tho , trang 80 và trang 81 là một bài truyền cảm nhất. Ở đây có nhiều địa danh như Vòng Nhỏ, Xóm Tre, Rạch Miễu, cồn Phụng, đường Trưng Trắc, vườn hoa Lạc Hồng, cồn Rồng, đại lộ Hùng Vương, trường Nguyễn Ðình Chiểu, cầu Quay, chợ Cũ, khu Vườn Lài, sông Bảo Ðịnh, dòng Tiền Giang, bến đò Ty Công An, chùa Vĩnh Tràng. Tôi trích đoạn 6 và đoạn 7:

     Có ai về Mỹ Tho
     Nhớ theo sông Bảo Ðịnh
     Thả trôi ra tận vàm
     Tắm mát dòng Tiền Giang

     Có ai về Mỹ Tho
     Ðón đò Ty Công An
     Hành hương chùa Vĩnh Tràng
     Xin đốt giùm nén nhang...

     Thơ viết về quê hương được tác giả sử dụng bằng ngôn ngữ mộc mạc, đơn giãn, chẳng những gợi cảm mà truyền cảm vô cùng. Khi làm thơ loại này, nếu ai đó dùng ngôn từ kiểu cách và hào nhoáng thì chỉ tổ làm cho tâm tình giả dối màu mè. Nguyễn Tấn Hưng là một nhà thơ đôn hậu, anh không thích tô son giồi phấn cho tâm tình. Khi trước tác loại thơ đó, tâm tình chân thành của anh tuôn chảy từng đợt trong mát vào từng câu thơ, lai láng và hồn nhiên biết bao! Xin hãy đọc đoạn chót:

     Hỡi ai về Mỹ Tho
     Ðừng bảo tình tôi chết
     Một niềm yêu trót cho
     Muôn đời sao vẫn tỏ

     Về thể loại hoài cảm, chúng ta có thể tìm ở bài Ðầy Vơi Với Bạn , trang 8. Xin các bạn hãy lắng nghe sáu đoạn thơ, tức là nguyên bài tiêu biểu này:

     Nhắp chén đầy vơi với hai mươi
     Nước biếc non xanh mộng của đời
     Nhạc lòng hớn hở muôn nơi
     Ai thương ai nhớ chơi vơi phận mình

     Nhắp chén đầy vơi với ba mươi
     Nửa say nửa tỉnh biết sao đời
     Gió mưa nghiêng đổ giữa trời
     Tìm đâu tri kỷ đâu người tình chung

     Nhắp chén đầy vơi với bốn mươi
     Giọt lệ trần ai đấy là đời
     Tâm tình phản ảnh mù khơi
     Mua vui chuốc khổ ai mời mọc ai

     Nhắp chén đầy vơi với năm mươi
     Say sưa cũng chỉ để quên đời
     Hồ trường một chén mượn lời
     Xưa nay ai dễ quên thời đã qua

     Nhắp chén đầy vơi với sáu mươi
     Không say không tỉnh dễ nhìn đời
     Ðời người như chiếc lá rơi
     Em ơi mãi nhớ ta chờ đợi nhau

     Tôi nghĩ rằng nếu không có bầu rượu hồ trường, bài này vẫn ngậm ngùi như thường. Những người mất quê hương dù có thích ứng với cuộc sống lưu vong, nhưng vẫn không sao dứt bỏ cái dĩ vãng trên đất cũ được, nhất là trên đất cũ ấy đương sự đã từng trải qua một cuộc sống hào hùng trong công cuộc chống Cộng cứu nước. Chúng ta có thể gặp tâm sự của tác giả rõ hơn qua bài Bạn , trang 40. Bạn ở đây chính là chiến hữu của anh vậy:

     Quê hương người câu thác về sống gửi
     Cũng lênh đênh mài miệt bóng con tàu
     Ngày ngày qua không bến đỗ lao đao
     Lý tưởng mất đại dương thành biển tối

     Trong Một Thoáng Trong Mơ , chúng ta bắt gặp rất nhiều ý tưởng về Phật giáo, trước hết là bài Hóa Thân , trang 10 với 4 câu:

     Bóng chiều thấp thoáng lưng đồi
     Tiếng chuông giục kiếp luân hồi thoảng ngân
     Tưởng xa mà hóa ra gần
     Chưa chi lại muốn hóa thân sống đời

     hoặc 4 câu ở bài Qua Yellow Stone , trang 19:

     Thiên thai tìm chẳng đâu xa
     Ðá vàng ngoạn cảnh cũng là cõi tiên
     Không tu bỗng tựa thánh hiền
     Núi sông gấm vóc một miền ngao du

     hoặc 5 câu ở bài Ðường Vào Bến Mê , trang 43:

     Bóng mây
     Nhân ảnh
     Chập chùng
     Thương người lỡ bước
     Giữa vùng giao duyên

     hay ở bài Về Núi , trang 107:

     Chim bay về núi bóng hoàng hôn
     Người tìm về núi phút đưa hồn
     Lần qua cửa tử con thuyền giác
     Ngộ chốn trầm luân cõi Phật môn

     Trần thế tu di đời đối cảnh
     Vô minh chân ngã mối càn khôn
     Ôi thôi thế sự hư danh lợi
     Gác lại trần ai buổi dọn hồn

     * * *

     Nguyễn Tấn Hưng là một nhà văn nhà thơ bắt đầu dấn thân vào văn đàn ở tuổi tứ tuần. Nhưng ai cấm huyết quản anh vẫn còn luân lưu dòng máu nóng. Ai dám bảo trái tim anh không còn mơn mởn xanh tươi nhất là qua những bài thơ tình yêu. Thơ tình yêu của anh có những câu trau chuốt, có những câu hơi thô tháp trộn lẫn nhau. Cái trau chuốt đó làm cho chúng ta nghĩ tới người yêu sửa soạn quần áo điểm trang tới chỗ hẹn hò, cái thô tháp đó khiến chúng ta nghĩ đến những vụng dại của tình yêu. Cả hai đều đem lại cho người trong cuộc yêu đương những tình cảm dạt dào, những cảm hứng tốt tươi hớn hở như những loại men thảo gặp sương mưa tưới mát:

     Từ em thầm nói yêu anh
     Chút tình muộn vẫn làm xanh tháng ngày
     Dìu nhau một bước trần ai
     Tay trong tay nào biết gì ngoài cõi ta
     Hẹn em nơi chốn ta bà
     Thần tiên rồi cũng hóa ra đọa đày...

     (trích bài Tình Muộn , trang 70)

     Trong cuộc yêu đương, người thơ có những phút êm đềm thơ mộng:

     Môi tim êm ả lời ru
     Nhặt khoan tiếng vọng sương mù bủa vây
     Môi đa tình thoáng ngất ngây
     Nụ hôn trăng gió chợt bay vào hồn...

     (trích bài Giấc Mộng Hồng , trang 76)

     Có những lúc đau khổ vì xa cách:

     Chiều nay em tiễn anh đi
     Ðường xa qua chiến khu xưa
     Cùng ai giải phóng quê hương
     Tình yêu kia sẽ không phai
     Hẹn mai đây nước non sum vầy

     (trích bài Tiễn Anh Về Biên Khu , trang 83)

     Có những lúc nồng nàn đắm đuối. Thơ ở đây có nhịp điệu hổn hển nhiệt tình:

     Núi đồi hiện dưới trăng tà
     Sướng thay con tạo tặng tòa thiên nhiên
     Nòi đa tình dẹp thánh hiền
     Dang tay ôm chặt nàng tiên vào lòng...

     (trích bài Giấc Mộng Hồng , trang 77)

     Có lúc giận nhau, trần tình cùng nhau để rồi khắng khít thắm đượm hơn xưa:

     Hổm rày nhớ giọng khế chanh
     Em ơi đừng nỡ giận anh suốt đời
     Hứa rằng chỉ một lần thôi
     Không thương ai dám tơi bời với nhau
     Nếu em lòng vẫn còn đau
     Thì thân này nạp mau mau bắt đền...

     (trích bài Lời Trần Tình , trang 66)

     * * *

     Trong dòng văn chương hải ngoại, Nguyễn Tấn Hưng đã đóng góp nhiều văn phẩm: Một Chuyến Ra Khơi, Một Ðời Ðể Học, Một Thuở Làm "Trùm", Một Kỷ Niệm Ðẹp, Một Nỗi Buồn Riêng, Một Lần Xuống Núi ... Riêng quyển Một Dòng Ca Dao, Câu Hò, Câu Ðố Miền Nam và tập thơ Một Thoáng Trong Mơ này không phải là tác phẩm xương sống, tác phẩm then chốt trong sự nghiệp văn chương của anh. Bởi lẽ nó không sản sinh từ thần trí sáng tạo sung mãn của anh. Nó chỉ là món điểm tâm, hoặc món giáo đầu hay món ăn tráng miệng của mâm cỗ bàn văn chương anh. Nhưng nó có một sức đóng góp rực rỡ vào mạch sáng tác phong phú của anh, làm nổi bật lên nét phồn thịnh của cái tài năng đa diện của anh.

     Ðiều quan trọng, đây là một đóng góp của người viết văn vào hai ngành thơ và nhạc ở hải ngoại, dẫu thơ khó bán, dẫu nhạc phiêu lưu không có đài phát thanh để phổ biến. Ðây là sự chịu thiệt thòi về vật chất của người cầm bút nói riêng, của người nghệ sĩ nói chung. Nhưng Nguyễn Tấn Hưng vẫn có sự đền bù: các văn hữu của anh đón tiếp tập thơ nhạc này với tấm lòng ưu ái nồng hậu.


Ðào Huy Ðán

Bài Trước Trang Chính Bài Kế Tiếp

---